Gaz Algılama Teknolojileri 1 – Gaz Dedektörü Nedir?
Gaz dedektörleri, bir ortamdaki gazların varlığını tespit etmek veya izlemek için özel olarak tasarlanmış cihazlardır. Çeşitli endüstrilerin yanı sıra konutlarda ve ticari ortamlarda da güvenliği sağlamak için kullanılabilirler. Gaz dedektörleri, boğucu, zehirli, yanıcı veya patlayıcı özellikteki tehlikeli gazların varlığını tespit edip, olası kazaları veya can kayıplarını önlemek için erken uyarı sağlamak için kullanılırlar.
2. Neden gaz dedektörlerine ihtiyacımız var?
Yanıcı, zehirli, boğucu nitelikte çeşitli gazların kullanıldığı veya açığa çıktığı endüstriyel tesislerde, gazların sürekli izlenmesi personel ve tesis güvenliği için büyük öneme sahiptir. Gazların büyük kısmı renk ve kokuya sahip olmadığından duyularımızla tespit etmek mümkün değildir. Kendine has kokusu olan gazlarda dahi insan burnu çok kısa sürede yorulmakta, koku duyusu kaybolmaktadır. Koku duyusunun kaybolması sahte bir güven algısı oluşturarak daha tehlikeli olaylara zemin hazırlayabilir. Bu nedenle tehlikeli gazların varlığını algılamakta insan duyuları yetersiz kalmakta, başka çözümler gerekmektedir.
3. Gaz algılama çözümlerinin geçmişi
Tarihteki ilk gaz algılama çözümlerinden biri kanaryalardır. Geçmişte madenciler, kapalı maden ortamındaki tehlikeli gazları algılamak için küçük kafeslerde bu kuşları götürmüşler ve faaliyetleri esnasında bu kuşları da gözlemlemişlerdir. İnsanlara göre daha hassas olan bu canlıların gazdan etkilendiğini gören madenciler ortamı terk etmeleri gerektiğini önceden anlayarak hayatta kalabilmişlerdir.
19.yy.’ın başlarında geliştirilen bir başka çözüm ise yine madenlerde kullanılmak üzere tasarlanmış bir lambadır. Alev geçirmez bir hazne ve hazne içinde yakılan uzunluğu belirli bir alev kaynağından oluşan bu lamba, ortamdaki havanın lamba içine girmesine izin verirken sürekli yanmakta olan lamba alevinin dışarı çıkmasını engelleyen bir tasarıma sahiptir. Bu lambada ise madenciler faaliyetleri esnasında alevin boyunu gözlemlemiş, alev boyu uzadığında yanıcı-patlayıcı gazların varlığını, alev boyu kısaldığında ise oksijenin yetersiz düzeylerde olduğunu anlamışlar ve gerekli aksiyonları almışlardır.
4. Modern gaz dedektörleri
Günümüzde gelişen sensör teknolojileriyle birlikte, tehlikeli gazları büyük bir hassasiyet ve tutarlılıkla tespit edebilen gaz dedektörleri üretilmiştir. Algılanacak hedef gazın niteliğine göre çeşitli sensör tipleri geliştirilmiş olup, doğru kalibrasyon ve sensör seçimi ile en doğru ölçüm gerçekleştirilir. Kısaca bahsetmek gerekirse, en yaygın kullanılan 3 temel gaz sensörü teknolojisi şunlardır: katalitik sensör, kızılötesi sensör ve elektrokimyasal sensör. (Sensör tipleri ve özellikleri hakkında daha detaylı bilgi için diğer yazılarımızı okuyabilirsiniz.)
Modern gaz dedektörleri yalnızca tehlikeli gaz varlığını algılamakla kalmayıp, belirli gaz seviyelerinde önceden tanımlanmış görevleri de otomatik olarak yerine getirebilmektedir. (Sesli ve görüntülü alarm bildirimleri, gaz kaynağı vanasının otomatik kapatılması, havalandırma teçhizatının aktive edilmesi vb.)
Ev ortamındaki en yaygın tehlikeli gazlar olan karbonmonoksit, LPG ve metan gibi gazları algılayan dedektörler görece yaygın olsa da endüstriyel tesislerin ihtiyacı olan gelişmiş gaz dedektörleri henüz ülkemizde Avrupa ülkelerine oranla yeterince yaygın kullanılmamaktadır. Endüstriyel ortamlarda kullanılacak gaz dedektörleri, algılanacak gazın niteliğine göre çeşitli özelliklere sahip olmalıdır. Örneğin yanıcı-patlayıcı ortamlarda (atex) kullanılacak gaz dedektörleri alev sızdırmaz nitelikte olmalı, yetkili kuruluşlarca uluslararası standartlara göre sertifikalandırılmalıdır. Türkiye’de üretilen Karf&Scoot endüstriyel gaz dedektörleri, endüstriyel tesislerin zorlu koşullarında kullanılmak üzere geliştirilmiş ve gerekli testleri başarıyla geçmiştir.
Telefon numaramızdan, e-mail adresimizden ya da iletişim sayfamızdaki formu doldurarak bize ulaşın, güvenlik için teknoloji üreten Karf&Scoot ürünleriyle tanışın! Tesisinizin ihtiyaçlarına özel tekliflerimiz ve alanında uzman ekibimizin teknik desteği için şimdi bizimle iletişime geçin.
Bu Serinin Devamı:
Gaz Algılama Teknolojileri 2 – Kızılötesi Gaz Sensörü
Gaz Algılama Teknolojileri 3 – Elektrokimyasal Gaz Sensörü
Gaz Algılama Teknolojileri 4 – Katalitik Gaz Sensörü
Yazar: Karf&Scoot
İzinsiz kopyalanması ve kaynak gösterilmeden alıntılanması yasaktır.
