Yangın ve patlama riski yüksek ortamlarda güvenliği sağlamak, olası felaketleri önlemek için endüstriyel alev dedektörleri kritik bir rol oynar. Gaz, sıvı veya katı yakıtların veya kolay alevlenir maddelerin bulunduğu alanlarda yangını en erken aşamada tespit eden bu cihazlar, yangın söndürme sistemleriyle entegre çalışarak can ve mal kayıplarını önler. Bu yazımızda, alev dedektörlerinin çalışma prensiplerini, çeşitlerini ve en uygun dedektörü nasıl seçeceğinizi genel hatlarıyla ele alacağız.
1. Alev Dedektörü Nedir?
Alev dedektörü, yangın sırasında oluşan elektromanyetik ışımayı algılayarak alarm veya kontrol sinyali üreten bir yangın algılama cihazıdır. Klasik duman ve sıcaklık dedektörlerinden farklı olarak, dumansız yangınları ve küçük yangınları henüz fazla ısı veya duman üretmemiş olsa dahi tespit edebilir. Özellikle petrokimya tesisleri, uçak hangarları, rafineriler ve kimyasal üretim tesisleri, kağıt ve tekstil fabrikaları gibi riskli endüstrilerde vazgeçilmez bir güvenlik ekipmanıdır.
Alev dedektörleri, gelişmiş optik sensörler aracılığıyla alevin yaydığı ultraviyole (UV) ve/veya kızılötesi (IR) radyasyonu algılar. Dedektörler, alev oluştuğunda elektriksel sinyal üretir ve bu sinyal yangın söndürme sistemlerini devreye sokabilir, tehlikeli gaz akışını durdurabilir veya tahliye alarmı verebilir.
2. Alev Dedektörleri Nasıl Çalışır?
Alev dedektörleri, alevin yaydığı optik radyasyonu (UV, IR veya her ikisi birden) algılayarak çalışır. Sensörler, belirli bir dalga boyundaki ışımayı tespit eder, mikroişlemciler bu verileri analiz eder ve yangın tehlikesi tespit edilirse alarm veya kontrol sinyali üretir.
Alev dedektörleri şu ana bileşenlerden oluşur:
• Fotoelektrik sensörler (UV veya IR algılayıcılar)
• Mikroişlemciler (algılanan sinyalleri analiz eder)
• Sinyal koşullandırma devreleri (yanlış alarmları filtreler)
• I/O devreleri (alarm sistemleri ve söndürme sistemleriyle entegrasyon)
Bazı gelişmiş dedektörler, yanlış alarmları önlemek için çoklu sensör teknolojisini kullanır. Örneğin, bir IR3 alev dedektörü, 3 farklı IR sensörüyle yalnızca gerçek yangınları algılar ve güneş ışığı, kaynak makineleri veya reflektif yüzeylerden gelen yanlış sinyalleri filtreler. (IR3 Sensörlü Alev Dedektörü – IRT-012-A)
3. Alev Dedektörü Çeşitleri
Alev dedektörleri tespit ettikleri ışınım türüne ve duyarlılık seviyelerine göre farklı kategorilere ayrılır:
A) Kızılötesi (IR) Alev Dedektörleri
IR dedektörleri, 4.3 – 4.4 µm dalga boyundaki kızılötesi radyasyonu algılar ve endüstride en yaygın kullanılan dedektör türlerinden biridir.
• IR Dedektörleri (Tek Sensörlü): 3-4 saniyede tepki verir, ancak yanlış alarm olasılığı yüksektir.
• Çift IR Dedektörleri (IR/IR): Yanlış alarmı azaltmak için iki farklı IR dalga boyunu karşılaştırır.
• Üç IR Dedektörleri (IR3): 3 farklı IR sensörü kullanarak yanlış alarmlara karşı en dirençli modeldir. 50 metre mesafede küçük-orta boy bir alevi bile tespit edebilen modeller mevcuttur.
B) Ultraviyole (UV) Alev Dedektörleri
UV alev dedektörleri, alevin yaydığı 100-300 nm arasındaki ultraviyole ışımayı algılar. Hidrojen ve metal bazlı yangınları yüksek hassasiyetle tespit eder.
• Güneş ışığı ve kaynak makineleri gibi dış etkilere duyarlıdır, bu yüzden montaj yerinin dikkatli seçilmesi gerekir.
C) UV/IR Kombinasyon Alev Dedektörleri
Bu dedektörler, hem UV hem de IR sensörlerini kullanarak yanlış alarmları en aza indirir. Yangın kaynağını çift doğrulama yaparak tespit ettiği için en güvenilir çözümlerden biridir.
• Oldukça hızlıdır, kısa sürede tepki verebilir.
• X-ışınları, yıldırım ve güneş ışığı yansımaları, kaynak kıvılcımları gibi yanlış alarm kaynaklarına karşı dayanıklıdır.
4. Alev Dedektörlerinin Kullanım Alanları
Alev dedektörleri yüksek riskli endüstrilerde ve yanıcı gazların bulunduğu alanlarda kritik rol oynar. Kullanım alanlarından bazıları şunlardır:
• Petrol ve gaz tesisleri
• Rafineriler
• Uçak hangarları
• Mühimmat üretim tesisleri
• Kimya fabrikaları
• Jeneratör ve türbin odaları
• Otomotiv boya püskürtme kabinleri
• Açık deniz sondaj platformları
Alev dedektörleri, hem kapalı hem de açık alanlarda kullanılabilir. Dış mekân kurulumlarında, güneş ışığının yanlış alarm oluşturmasını önlemek için IR3 veya UV/IR dedektörleri tercih edilmelidir.
5. Alev Dedektörü Seçerken Nelere Dikkat Edilmelidir?
Doğru alev dedektörünü seçerken aşağıdaki soruları göz önünde bulundurmalısınız:
1. İzlenecek alanın boyutu ve yangın riski nedir?
2. Beklenen yangın türü hidrokarbon, hidrojen veya metal bazlı mı?
3. Yanlış alarm kaynakları (örneğin güneş ışığı, kaynak makineleri) var mı?
4. Dedektörün ne kadar hızlı tepki vermesi gerekiyor?
5. Hangi sertifikalara (ATEX, IECEx vb.) sahip olması gerekiyor?
Karf&Scoot uzmanları, işletmenize en uygun alev dedektörünü seçmeniz için size rehberlik edebilir. Uzman ekibimizle iletişime geçerek ihtiyaçlarınıza uygun en güvenilir ve sertifikalı dedektörleri seçebilirsiniz.
İletişim sayfamızdaki formu kullanarak ya da doğrudan info@karfandscoot.com eposta adresimizden bize ulaşarak soru ve taleplerinizi iletebilirsiniz.
İçeriğimizi kaynak göstererek alıntılayabilirsiniz, ancak izinsiz kopyalama yapılmaması rica olunur. Daha fazla bilgi için bizimle iletişime geçebilirsiniz.
Karf&Scoot
