1- Amonyak Nedir?
Amonyak, kimyasal formülü NH3 olan, renksiz, keskin kokulu, zehirli, aşındırıcı ve yanıcı bir gazdır. ‘R717 soğutucu gaz’ olarak da bilinir. Piyasada amonyak olarak bilinen sıvı, bu gazın belirli oranlarda suda çözünmüş halidir, bu yüzden amonyak gazına ‘susuz amonyak’ da denir.
2- Amonyak Nerelerde Bulunur? Nerelerde Kullanılır?
Amonyak önemli bir endüstriyel hammadde olduğu için dünyada en çok üretilen inorganik maddelerden biridir. Endüstriyel üretimi dışında canlı organizmalarda protein yapımında görev aldığı için çok küçük miktarlarda bulunur.
Amonyak günümüzde en çok tarımda gübre olarak kullanılmakla birlikte, ilaç sanayisinde hammadde olarak, sulu çözeltisi evlerde temizlik maddesi olarak, fermantasyon sanayisinde pH dengesini sağlama amaçlı, soğutma sanayisinde soğutucu akışkan olarak, tekstil endüstrisinde pamuklu kumaşların merserizasyon işleminde kullanılmaktadır. Bunlar dışında metalurji, plastik, petrol, patlayıcı ve diğer endüstrilerde kullanılan önemli bir maddedir.
3- Amonyak Neden Tehlikelidir?
Endüstrinin pek çok alanında kullanılan bu zehirli ve yanıcı gaz, gerekli önlemler alınmadığında personel ve tesis güvenliği için tehdit oluşturabilir.
Amonyak havaya oranla 0.60 kat daha az yoğun olduğu için havada serbest kaldığında yükselir. Fakat çok nemli ortamlarda havadaki su buharı ile tepkimeye giren amonyak, havadan daha yoğun bir sis oluşturur ve zemine yakın yerlerde toplanır. Kapalı veya iyi havalandırılmayan ortamlarda biriken amonyak ölümcül olabilir. Amonyak çok düşük miktarlarda dahi zehirli bir gaz olduğu için öncelikle bu konuda önlemler alınmalıdır.
Zehirleyicilik
Amonyak insanlar için zehirli bir gazdır. Suya karıştığında ise balıklar ve amfibiler gibi suda yaşayan organizmalar için çok zehirlidir, bu nedenle çevre için tehlikeli bir madde olarak kabul edilir. ABD Ulusal İş Sağlığı ve Güvenliği Enstitüsü’nün belirttiği limitlere göre, çalışma ortamında uzun süreli (10 saatlik) maruziyet sınır değeri 25 ppm, kısa süreli (15 dakika) maruziyet sınır değeri ise 35 ppm’dir, 300 ppm amonyak bulunan ortam ise derhal terk edilmelidir.
Karf&Scoot GD2G Amonyak Dedektörü, elektrokimyasal sensör teknolojisi sayesinde potansiyel tehlikeli ortamdaki amonyak miktarını 0 – 100 ppm aralığında hızlı ve hassas biçimde ölçerek personel güvenliğinizi sağlar. (Diğer gazlar ve ölçüm aralıkları için GD2G Elektrokimyasal Dedektör sayfamızı inceleyebilirsiniz.)
Aşındırıcılık
Amonyak, metal yüzeylerde korozyona sebep olur. Bu sebeple amonyak taşınması veya kullanımı sırasında bakır, çinko ve bunların alaşımlarından yapılmış boru, vana gibi ekipman kullanılamaz.
Yanıcılık
Amonyak yanıcı bir gaz olsa da yanma-patlama tehlikesi oluşturması için özel şartlar gerekir. Amonyağın alt patlama limiti (LEL) 15%, üst patlama limiti (UEL) 28%’dir. Diğer bir deyişle amonyağın yanabilmesi için havada en az 15% amonyak bulunması gerekir ve aynı zamanda bu oranın 28%’i aşmaması gerekir. Amonyak yangınları daha çok amonyak tüpleri veya borudan sızma noktalarında gerçekleşir. Bu tür yangınlara doğrudan su ile müdahale edilemez, kuru veya köpüklü yangın söndürme çözümü gerekir.
4-Amonyak Nasıl Tespit Edilir?
Karf&Scoot GD2G Amonyak Dedektörü Özellikleri
Amonyak güçlü kokusu nedeniyle sızıntı durumlarında insanlar tarafından kolayca fark edilse de çok kısa sürede burundaki koku hücrelerinin yorulması nedeniyle koku hissi kaybedilir ve amonyak varlığı algılanamaz hale gelir. Koku duyusu amonyak tespiti için yeterli ve güvenilir değildir. Amonyak gazının potansiyel olarak bulunabileceği ortamlarda profesyonel gaz dedektörleri kullanılarak algılama yapılmalıdır.
Karf&Scoot GD2G Amonyak Dedektörü, elektrokimyasal sensör teknolojisi ile hassas, hızlı ve güvenilir bir biçimde amonyak gazını tespit eder. Analog ve dijital sinyal çıkışları sayesinde tek başına kullanılabileceği gibi tesisinizdeki ekipmanlarla da uyum içinde çalışabilir. Patlayıcı ortamlarda kullanıma uygundur, Atex sertifikasına sahiptir. Paslanmaz çelikten üretilen sağlam gövdesi, zorlu endüstriyel şartlarda dahi kusursuz ölçüm imkanı sağlar. Diğer detaylar için GD2G Elektrokimyasal Dedektör sayfamızı inceleyebilirsiniz.
Tehlikeli gaz algılama teknolojileri, personel ve tesis güvenliğiniz için yüksek öneme sahip ekipmanlardır. Daha detaylı bilgi ve tesisinize özel gaz algılama çözümlerimiz için aşağıdaki iletişim adreslerimizden veya iletişim sayfamızdan bize ulaşabilirsiniz.
Yazar: Karf&Scoot
İzinsiz kopyalanması ve kaynak gösterilmeden alıntılanması yasaktır.
Kaynaklar:
1- ABD Ulusal İş Sağlığı ve Güvenliği Enstitüsü (NIOSH) Pocket Guide to Chemical Hazards
2- Uluslararası Çalışma Örgütü (ILO) International Chemical Safety Cards (ICSCs)
3- Encyclopædia Britannica
